De bevolking van Suriname

Bevolking

Het gros van de Surinaamse samenleving is geconcentreerd in de kuststreek, waar circa de helft in en rond Paramaribo woont. De rest van de bevolking woont in kleine nederzettingen langs de kust en de rivieren. Als gevolg van de koloniale arbeidspolitiek in de tijd van de plantagelandbouw, vertoont Suriname een grote verscheidenheid aan culturen. Sinds de laatste tellingen wonen er ongeveer 450.000 mensen in Suriname, verdeeld over een mix van bevolkingsgroepen als Indianen, Creolen en Bosnegers, Indiërs (Hindoestanen), Javanen, Chinezen, (ex)Europeanen, Brazilianen, en Libanezen en Joden. De opgegeven cijfers over aantallen en procenten zijn steeds bij benadering; veel Surinamers zijn immers “moksi’s” (uit gemengde huwelijken)

Indianen
De indianen zijn de oorspronkelijke bewoners van Suriname. Voor de komst van de Europese kolonisten leefden naar schatting 60.000 indianen op het grondgebied van het huidige Suriname. Tot op heden is hun aantal gedaald naar 12.000. Het is duidelijk dat sinds de komst van de Europeanen veel van hun cultuur verloren is gegaan. De meeste jongeren beproeven liever hun geluk in de stad, als te leven van de jacht, pluk en visvangst. Op basis van hun vestigingsplaats worden de stammen verdeeld in benedenlandse en bovenlandse indianen. De bovenlandse indianen wonen voornamelijk in het binnenland (Trio’s, Wajana’s en Akurio’s).De benedenlandse indianen daarentegen zijn dichtbij de kust gevestigd (Arrowaken, Caraïben en de Warraus).Zij wonen dan ook dichter in de omgeving van hoofdstad.De meeste zijn door de ontwikkeling reeds ingeburgerd. Desondanks vindt men hier en daar onder Indiaanse jongeren een beweging tot behoud van hun identiteit en cultuur. Indianen uit het binnenland leven voornamelijk van de verkoop van landbouwproducten, vis, jachtwild en allerlei vogeltjes, reptielen, zoogdieren voor dierenhandelaren uit de stad. De bovenlandse Indianen beleven nog de natuurgodsdienst; geesten kunnen voorkomen in stenen , water en bomen, waarbij de Koeloen het opperwezen is. De Indianen van de kust hebben deze traditionele godsdienst grotendeels ingeruild voor het Christendom.

Creolen/Boslandcreolen
Ook wel (bos)negers genoemd, zijn nakomelingen van de weggevluchte slaven van de plantages (de Marrons). Na de afschaffing van de slavernij konden zij zelf hun woonplaats kiezen. Hierdoor ontstonden door samensmelting van nieuwe stammen ook nieuwe dorpen. Het aantal boslandcreolen wordt op 35.000 geraamd. De grootste groepen zijn de Ndjuka’s en de Aucaners (Saramacaners). Tot de kleinere gemeenschappen behoren de Kwinti, Paramakamers, Matawai en Boni (Aluku’s). De bosnegers leven net als de indianen vooral van landbouw, pluk, jacht en visvangst.
Hier zie je een gelijkaardige ontwikkeling als bij de Indianen: de meeste jongeren trekken liever naar Paramaribo dan een bestaan op te bouwen diep in het oerwoud. Bovendien worden delen van hun regio’s bedreigd door buitenlandse investeerders, die zonder enig overleg noch respect voor milieu, de natuurlijke rijkdommen uit hun gebieden wegslepen. Net als de Indianen beschikken deze groepen over geen enkel (eigendoms)recht op de grond die door hun voorouders werd ingenomen na afschaffing van de slavernij. De aanleg van de Afobakadam, met als gevolg het ontstaan van het Van Blommenstein meer, begin de zestiger jaren, is een drieste getuigenis daarvan. Toen men het stuk oerwoud met een omvang van 1560 vierkante kilometer (= de helft van West-Vlaanderen !!) tussen 1964 en 1965 onder water liet lopen, werden ongeveer 5.000 Boslandcreolen en een handvol Indianen gedwongen te verhuizen. Zij werden geëvacueerd naar vooraf, met golfplaten bedekte, gebouwde rijhuisjes in “transmigratiedorpen”. Hun geboortedorpen, waaronder het 2.000 inwo¬ners tellende Marrondorp Ghansee, verdwenen genadeloos naar de bodem van het meer. Vele inwoners konden de verschrikkelijke voorspellingen maar niet geloven en bleven in hun huisjes. Tot zolang ze, letterlijk, met natte voeten, hun potten en pannen langs deuren en ramen naar buiten zagen drijven.

Na de afschaffing van de slavernij in 1863 zijn veel ex-slaven nog jàren tegen betaling op de plantages blijven werken. Naderhand zijn velen van hen naar de stad getrokken. Zij worden ook wel stadscreolen genoemd. Veel Creolen wonen tegenwoordig in en nabij de Paramaribo. Deze groep is moeilijk te typeren. Men heeft immers veel van de vroegere Europese kolonialen overgenomen en in grote mate is men geïntegreerd met de overige etnische groepen. Voor veel Creolen is de overheid de ideale werkgever. Het grootste deel van deze etnische groep is Rooms-katholiek of Protestants. Ook het Winti –geloof (vanuit Afrika) is nog belangrijk. Alle Afrikaanse afstammelingen samengenomen, vormt deze groep circa 44 % van de totale bevolking.



Hindoestanen
Na de afschaffing van de slavernij in 1863, op het moment dat veel van de voormalige slaven naar de stad trokken, ontstond een tekort aan arbeidskrachten op de plantages. Om dit tekort op te vangen, werden arbeiders uit Oost-Indië, het toenmalige Brits-Indie (of Hindoestan), aangetrokken. De geschiedenis van de Surinaamse Hindoestanen beslaat dus nog maar honderdveertig jaar. Sedert de eerste Hindoestanen aan wal kwamen, is hun aantal uitgegroeid naar ongeveer 40% van de totale bevolking. Samen met de Creolen vormen zij de grootste groep uit de Surinaamse samenleving. Sinds de komst van de eerste Indische immigranten is de traditionele leefwijze enorm veranderd. In India was het kastenstelsel heilig. In Suriname moesten de immigranten noodgedwongen een aanzienlijk deel van de gedragsplegingen van de eigen kaste laten vallen. Onder andere een overmaat aan mannelijke immigranten heeft geleid tot afbrokkelen van het kastenstelsel. Huwelijken werden gesloten met leden van een andere kaste of met iemand uit een andere etnische groep. Door de religieuze plicht van het huwelijk is de Indiase familiestructuur hoofdzakelijk in stand gebleven Het is niet ongebruikelijk dat vier generaties in één huis wonen. Tot voor kort was het normaal dat de gehuwde zoon met zijn bruid bij zijn ouders introk. Ieder lid van de familie werkte met volharding en spaarzaamheid mee aan de uitbouw van het familiebedrijf.
Tegenwoordig zijn veel Hindoestanen niet meer gewoon iedere cent opzij te leggen. Veel succesvolle Hindoestaanse zakenlui laten grote huizen bouwen, rijden in mooie auto's en hullen zich in sieraden. Daardoor worden zij ongewild t.o.v. het Creoolse volksdeel geplaatst, dat veelal in loondienst of openbaar ambt werkt en de gevolgen van de dalende conjunctuur harder voelt aankomen. Helaas worden arme Hindoestanen, door sommige Creolen, soms over één kam geschoren met hun rijkere soortgenoten.
De taal van de Hindoestanen, naast het Nederlands, is het Sarnami, gebaseerd op verschillende Hindi dialecten. De Creolen hebben zich nooit voor het Sarnami geïnteresseerd, wat ongetwijfeld de samenwerking af en toe in de weg heeft gestaan. Voor het grootste deel van de Hindoestanen is Hinduisme het geloof. Een minderheid van ongeveer 15 % is Moslim.
Javanen
Na het vertrek van de ’koppige’ Hindoestanen uit de plantages, haalden de Hollandse kolonisten hun contractarbeiders uit hun andere kolonie: voormalig Nederlands-Indië, het huidige Indonesië. Aangezien zij voornamelijk van het eiland Java kwamen, worden zij in Suriname “Javanen” genoemd. Na een erbarmelijke boottocht van 2 maanden kwamen de Javanen als laatste immigrerende arbeiders op de plantages terecht. O.a. op die manier kwamen zij destijds onderaan de sociale ladder te staan. Nu nog staan zij politiek en economisch eerder op de achtergrond. Wel is het zo dat zij in alle economische sectoren vertegenwoordigd zijn. Door werkgevers zijn zij geliefd omwille van hun werklust, gewilligheid en loyaliteit. Alhoewel veel van hun oorspronkelijke gewoonten en gebruiken aan het verdwijnen zijn, heeft de Javaanse cultuur toch zijn stempel gedrukt op de Surinaamse samenleving. De Javaanse keuken is zeer geliefd. Het merendeel van de Javanen is Moslim. Zij vormen de derde grootste bevolkingsgroep en vertegenwoordigen ongeveer 15 % van de totale bevolking.